Σημειώσεις μου από τον Νικολάι Μπερντιάγεφ Για τον Ντοστογιέφσκι .
Στον παρόντα τόμο παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση τρία κείμενα του γνωστού Ρώσου φιλοσόφου Ν. Μπερντιάγιεφ (1874-1948) πάνω σε πρόσωπα και ζητήματα που θίγει το έργο του μεγάλου Ρώσου μυθιστοριογράφου Φ. Ντοστογιέφσκι (1821-1881). Ή αλλιώς ο δρόμος διαλόγου της Ρωσίας με την Δύση. Τα δρώμενα της εποχής μου κέντρισαν το ενδιαφέρον γιατί στο Πανεπιστήμιο της Ιταλίας μεσούσης της Ρωσοουκρανικης σύγκρουσης και συμβολή στην υποστήριξη της Ουκρανίας του δυτικού κόσμου, ο Ντοστογιέφσκυ κόντεψε να εξωστρακισθεί , ποιός είναι αυτός ο τρόπος σκέψης και διαλογισμού που θεωρείται αιρετικός όπως ο Φώτιος για την Δυση ;
Σύμφωνα με τον Ν. Μπερντιάγεφ, ο Ντοστογιέφσκι διακρίνεται ως «ο πιο μεγάλος Ρώσος μεταφυσικός», υπήρξε πρωτοπόρος του ευρωπαϊκού υπαρξισμού, γιατί με επιτυχία και ιδιαίτερη δύναμη πνεύματος συνδύασε την δυτικοευρωπαϊκή φιλοσοφική παράδοση με την ορθόδοξη πνευματικότητα – με τις ρίζες της στους Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας. Με αυτό τον τρόπο πέτυχε να ενώσει τα δύο, πολλές φορές, αντίπαλα στρατόπεδα και να προσφέρει σημαντικές απαντήσεις και λύσεις για τα, εδραιωμένα στον μηδενισμό αδιέξοδα, στα οποία περιέπεσε η φιλοσοφία στην Δύση, αλλά και στα φλέγοντα ανθρωπολογικά ζητήματα της νεωτερικότητας εν γένει.
Ο Ντοστογιέφσκι αντιλαμβάνεται ότι η ελευθερία καθ’ εαυτή δεν λύνει άπαξ και δια παντός όλα τα ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά μάλλον προσθέτει πολλά επί πλέον. Το ζήτημα αυτό εξετάζει στον Μύθο του Μεγάλου Ιεροεξεταστή.
Ο ολοκληρωτισμός είναι άλλο ένα τέχνασμα, που επιστρατεύεται ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής, με το οποίο εξασφαλίζεται η φαινομενική ευτυχία, αλλά καταργείται το πρόσωπο.
Τι περιφρονεί ο μεγάλος ιεροεξεταστής; Περιφρονεί το ανθρώπινο πρόσωπο. Το ανθρώπινο πρόσωπο δεν χάνεται ως απρόσωπη οντότητα αλλά παραμένει στο βάθος του "είναι", σύμφωνα με την ανθρωπολογική θεώρηση του Ντοστογιέφσκι. Το να είσαι πρόσωπο το να έχεις ατομικότητα σημαίνει ότι πρέπει να διατηρήσεις τη δική σου ιδιαίτερη αποστολή στο σύμπαν να επιβεβαιώσεις την πληρότητά του "είναι" στο Οικουμενικό "είναι", ή σημαίνει να τρέφεσαι με τους χυμούς της εν θεώ ζωής.
Πού βρίσκεται ο μεγάλος ιεροεξεταστής ;
Εκεί όπου ισχυρίζονται ότι η αλήθεια δεν χρειάζεται για να ευτυχήσουν οι άνθρωποι, όπου μπορούν να βολευτούν καλά χωρίς να γνωρίζουν το νόημα της ζωής...
Εκεί βρίσκεται αυτός εκεί όπου η ανθρωπότητα ΣΑΓΗΝΕΥΕΤΑΙ από τους τρεις πειρασμούς του διαβόλου.
Οι τρεις πειρασμοί είναι η μετατροπή του λίθου σε ψωμί, το εξωτερικό θαύμα και το κύρος, τα βασίλεια του κόσμου τούτου.
Ο Ντοστογιέφσκι μέσα από τη φλυαρία του μεγάλου ιεροεξεταστή μας δείχνει ότι ο δρόμος της αυτό θεοποίησης του ανθρώπου ο δρόμος υποκατάστασης του επουράνιου με τον επίγειο, της οριστικής έκπτωσης από το θεό, θα πρέπει να οδηγήσει όχι στη Μεταμόρφωση των πάντων σε Θεούς και Τιτάνες αλλά στο ότι άνθρωποι θα αρχίσουν και πάλι να προσκυνούν τη νέα θεότητα ένα θεοποιούν ΕΝΑ ΝΕΟ ΤΣΑΡΟ
Υπάρχουν τρεις δυνάμεις μοναδικές στη γη οι οποίες μπορούν να νικήσουν και να αιχμαλωτίσουν τη συνείδησή όλων των αδύναμων εξεγερμένων προκειμένου να ευτυχήσουν οι δυνάμεις αυτές είναι το θαύμα το μυστήριο και η αυθεντία Ο Χριστός δεν κατέβηκε από το ΣΤΑΥΡΟ Γιατί Δεν θέλησε να υποδουλώσει τον άνθρωπο με το θαύμα.
Κάθε ΑΡΝΗΣΗ της απόλυτης αξίας της ελευθερίας της συνείδησης, κάθε αποδοχή της μυστικιστικής ελευθερίας κατά ΤΑ θετικά μοτίβα είναι ο Πειρασμός ως ''θαύμα, μυστήρια και αυθεντία'' του Μεγάλου ιεροεξεταστή.
ο Χριστός κήρυξε τη βασιλεία των ουρανών απέρριψε την ξεκομμένη από τον ουρανό Γη, ξεκομμένη από τον Θεό ανθρωπότητα. Ο Χριστός δεν κήρυξε την παγκόσμια ειρήνη αλλά το παγκόσμιο αγώνα για την οριστική απελευθέρωση και σωτηρία του κόσμου για την αποκάλυψη του νοήματος του κόσμου. Κάθε ένας που σήκωσε το ξίφος του Καίσαρα, εξεγέρθηκε κατά του Χριστού
Ο τρίτος Πειρασμός ΕΙΝΑΙ ο δρόμος της εξουσίας του ανθρώπου όπου είναι το ίδιο είτε πρόκειται για την εξουσία ΕΝΟΣ ΕΙΤΕ πολλών, είτε όλων, είναι η θεοποίηση του Κράτους ως τελικής ένωσης και Οργάνωσης επί της γης. Η εξουσία των τριών πειρασμών στη μακραίωνη ιστορία της ανθρωπότητας αποκαλύπτει την ανικανότητα του χριστιανισμού ιδωμένο μέσα ΑΠΟ το πεπερασμένο και το εφήμερο να κυριαρχήσει στη ζωή να καθορίσει την πορεία της παγκόσμιας ιστορίας.
Στα περί κράτους ερώτημα όπως και στο Περί ελεύθερης βούλησης και Άρτου, η ανθρωπότητα ακούει αυτόν που βάζει τους πειρασμούς!! Ο άνθρωπος επί της γης αναζητά σε ποιον θα υποταχθεί σε ποιον θα αναθέσει τη συνείδησή του με ποιο τρόπο θα ενώσει Επιτέλους την αδιαφιλονίκητη και ομονοούσα μυρμηγκοφωλιά γιατί η ανάγκη για παγκόσμια ενότητα είναι το τρίτο και τελευταίο ΔΕΙΝΟ των ανθρώπων.
Η ανθρωπότητα πάντα στο σύνολό της ή ήθελε να οργανωθεί οπωσδήποτε σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Χριστός ΑΠΕΡΡΙΨΕ την παγκόσμια Ένωση στο επίγειο απόλυτο ΘΕΟΠΟΙΗΜΕΝΟ κράτος, την ένωση του κόσμου εκτός Θεού. Πώς είναι η δυνατή η παγκόσμια Ένωση ΕΝ ΘΕΩ, πως είναι δυνατή η Θρησκευτική κοινωνικότητα, πως είναι δυνατή η Οικουμενική εν Χριστώ οδός και όχι μόνο η ατομική Σωτηρία -Αυτό είναι το βασικό ερώτημα της νέας θρησκευτικής συνείδησης στο περί θεοκρατίας ερώτημα, περί θεϊκής εξουσίας επί της γης, επί της ανθρώπινης εξουσίας, επί της θεοποίησης του ανθρώπου στο πρόσωπο ενός είτε του Καίσαρα είτε του Παπά και όχι στο πρόσωπο του λαού;
Η υπέρβαση των τριών πειρασμών είναι το Θρησκευτικό νόημα της μέλλουσας ιστορία της ανθρωπότητας να μην υποταχθεί στον επίγειο άρτο να μην υποτάξει τη συνείδησή τους στην επίγεια ΑΥΘΕΝΤΙΑ να μην ενωθεί παγκοσμίως στο απόλυτο επίγειο κράτος επί την ανθρώπινη εξουσία του ενός η όποιον κρύβεται πίσω από αυτό το σύμβολο εξουσίας.
----------------------------------------------------------------------
"Ο Χριστός απέρριψε την ξεκομμένη από τον ουρανό για την ξεκομμένη από το Θεό ανθρωπότητα Ο Χριστός δεν κήρυξε την παγκόσμια ειρήνη, αλλά τον παγκόσμιο αγώνα για την οριστική απελευθέρωση και σωτηρία του κόσμου για την αποκάλυψη του νοήματος του κόσμου. Κάθε ένας που σήκωσε το ξίφος του Καίσαρα εξεγέρθηκε κατά του Χριστού."
"Ο Νικολάι Αλεξάντροβιτς Mπερντιάγεφ φιλόσοφος και Θεολόγος στοχαστής και μάχιμος πολιτικός σηματοδότησε με το έργο και την παρουσία του τον διάλογο ανάμεσα στη Ρωσία και τη δύση ανάμεσα στην ορθοδοξία και τον κόσμο γεννήθηκε το 1874 και πέθανε το 1948 είναι μία από τις ιδιαίτερες μορφές της ρωσικής φιλοσοφικής και θεολογικής Αναγέννησης του ευρωπαϊκού πολιτισμού."
Σχόλια