"το 'υπέρ' ή 'κατά' του 'μνημονίου', μπορεί να θολώνει τις γραμμές, χωρίς να λέει τίποτα" / του Γιάννη Παρασκευόπουλου
Μάρτιος 04 2011 http://www.ppol.gr/cm/in
Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος είναι εκπρόσωπος τύπου των «οικολόγων πράσινων»
©ppol
Νίκος Ράπτης (ΝΡ): Υπάρχουν δύο αφηγήσεις για την ελληνική κρίση. Σύμφωνα με τη μία, η κρίση αυτή είναι κυρίως απότοκο μιας διεθνούς συστημικής κρίσης, και πως άρα και τέλεια να τα είχαμε κάνει όλα αυτά τα χρόνια πάλι θα συναντούσαμε μεγάλα προβλήματα· η άλλη λέει πως εμείς είμαστε που τα κάναμε «σαλάτα» τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια και άρα πρέπει «να αλλάξουμε για να μη βουλιάξουμε». Οι «οικολόγοι πράσινοι» (ΟΠ) προς ποια κλίνουν;
Γιάννης Παρασκευόπουλος (ΓΠ): Νιώθω πως ισχύουν και οι δύο. Πρώτα-πρώτα προβλήματα έχουν και χώρες που έκαναν τα ακριβώς αντίθετα από την Ελλάδα. Δεν υπάρχει λοιπόν μαγική συνταγή διαφυγής για μια μόνο χώρα. Από την άλλη, στην Ελλάδα είχαμε φτιάξει ήδη μια οικονομία με ημερομηνία λήξης. Θυμάμαι την Ισπανία, μια πολύ ισχυρότερη χώρα, που είχε κανονίσει κι αυτή μια «χρονιά θαύμα». το 1992 είχε ταυτόχρονα ολυμπιακούς αγώνες, παγκόσμια έκθεση και πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Δύο χρόνια μετά, είχε ανεργία 25%.
Υπήρξε όμως κι ένας συνδυασμός αυτών των δύο: η Νέα Δημοκρατία κατάφερε να καθυστερήσει την κρίση που θα είχαμε μετά την ολυμπιάδα, υπερθερμαίνοντας την οικονομία με εύκολο δανεισμό, κυρίως με μια «φούσκα» ακινήτων. Αποτέλεσμα ήταν η κατάρρευση της οικονομίας να συμπέσει με τη μεγάλη διεθνή κρίση, και να έχει έτσι πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, καθώς η μια κρίση επιδείνωσε την άλλη.
ΝΡ: Για τι ακριβώς κατηγορείς τη Νέα Δημοκρατία;
ΓΠ: Φρόντισε να υπερθερμάνει την οικονομία μέσα από την κατανάλωση: εύκολος δανεισμός, υψηλές αξίες ακινήτων και πληθωρισμός δύο ταχυτήτων, με τα είδη πρώτης ανάγκης να ακριβαίνουν πάρα πολύ γρήγορα, και τα υπόλοιπα, τα λιγότερο απαραίτητα, όπως αυτοκίνητα ή ηλεκτρονικά, πάρα πολύ αργά, έως και καθόλου. Αυτός ο δυαδικός πληθωρισμός έφερε σχετικά μεγάλες αυξήσεις στο κόστος ζωής για τους φτωχότερους, αλλά και στο μισθολογικό κόστος της οικονομίας
ΝΡ: Το κόστος της ολυμπιάδας συνολικά δεν ήταν και τρομερό σε σχέση με το ΑΕΠ. Γιατί πιστεύεις ότι ήταν μοιραίο μετά την ολυμπιάδα να υπάρξει κρίση;
ΓΠ: Ολόκληρη η οικονομία προσανατολίστηκε σε μια χρονιά. Μέσα από την «οικονομική και νομισματική ένωση» (ΟΝΕ) και τις προσδοκίες για εύκολο χρήμα, που ανέβασαν και το χρηματιστήριο το 1999, είχαμε μια διαδικασία «εκσυγχρονισμού» που υποσχόταν το εύκολο χρήμα, περίπου ως μέρισμα από έργα, από διορισμούς, από κρυφές μισθολογικές αυξήσεις στο δημόσιο τομέα. Στο τέλος μάλιστα αυτής της περιόδου, φτάσαμε να δοθεί η υπόσχεση πως κάθε Έλληνας σε απόσταση μιας ώρας από την πόρτα του σπιτιού του θα έχει στη διάθεσή του κι από... έναν κλειστό αυτοκινητόδρομο!
Το ευρώ «πουλήθηκε» ως υπόσχεση πως θα συγκλίναμε με το επίπεδο μισθών και εισοδημάτων της Γερμανίας. Κι αυτή η υπόσχεση δεν μπορούσε να τηρηθεί! Αγνοώ αν το ήξεραν αυτό οι πολιτικές ηγεσίες που την έδιναν -και στις δύο περιπτώσεις είναι απαράδεκτοι- πάντως είναι μια υπόσχεση που τη συνέχισε και η Νέα Δημοκρατία.
ΝΡ: Η συζήτηση αφορούσε το πότε θα συγκλίναμε... Οι «απαισιόδοξοι» έλεγαν ας πούμε μετά από πέντε χρόνια...
ΓΠ: Μα ήταν η υπόσχεση ολόκληρου του πολιτικού συστήματος! Δε δημαγωγούμε όταν τα λέμε αυτά, ούτε πρόκειται φυσικά για παρανόηση εκ μέρους της κοινωνίας.
ΝΡ: Οπότε αυτή η κρίση έχει σίγουρα και μια εσωτερική διάσταση. Μπορούμε να πούμε σε γενικές γραμμές σε τι συνίσταται αυτή η διάσταση;
ΓΠ: Το πρώτο είναι πως άξονας της οικονομίας ήταν η διαρκής διεύρυνση της κατανάλωσης. Αυτό σήμαινε πως έφευγε στην άκρη ό,τι ήταν παραγωγικό και καλούνταν να αντιμετωπίσει το διεθνή ανταγωνισμό: έφευγε εκτός χώρας ή έσβηνε τελείως. Αντίστοιχα οι εισαγωγές διογκώθηκαν υπέρμετρα και διογκώθηκε υπέρμετρα κι ένας τριτογενής τομέας υπηρεσιών που ήξερες πως στην πρώτη ύφεση θα συρρικνωνόταν απότομα. Όταν άρχισε η κρίση και το κράτος δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει αυτό το μοντέλο, διόγκωσε απότομα το δανεισμό
. «το πρόβλημα όλα αυτά τα χρόνια δεν ήταν μόνο ο δημόσιος τομέας. Ήταν και ο ιδιωτικός»
Ρόλο έπαιξε όμως και ο τραπεζικός τομέας. Την εποχή του πακέτου Αλογοσκούφη, που εξασφάλιζε κεφάλαια με πάρα πολύ χαμηλό κόστος, με 1% επιτόκιο, οι τράπεζες βρήκαν μια «εύκολη διέξοδο», στην τοποθέτηση σε κρατικά ομόλογα με απόδοση 3%-4%. Οι τράπεζες δηλαδή έγιναν ραντιέρηδες! Απέφυγαν μεν όλες τις ριψοκίνδυνες τοποθετήσεις -τα περίφημα «τοξικά» παράγωγα που απέκτησαν οι ξένοι ομόλογοί τους- ταυτόχρονα όμως κατάφεραν να γεμίσουν τοξικά προϊόντα (κρατικά ομόλογα) την πιο κρίσιμη στιγμή.
Να δώσω κι άλλη μια διάσταση: το πρόβλημα όλα αυτά τα χρόνια δεν ήταν μόνο ο δημόσιος τομέας. Ήταν και ο ιδιωτικός. Βρες μου μια μεγάλη ελληνική επιχείρηση που να είναι εδραιωμένη στην ιταλική αγορά, μια πολύ μεγάλη αγορά δίπλα μας που δεν είναι δα και η ανταγωνιστικότερη της Ευρώπης! Μια ελληνική τράπεζα, δε θα 'πρεπε να έχει τρία υποκαταστήματα στην Ιταλία, αν μη τι άλλο για τους Έλληνες φοιτητές;
ΝΡ: Οπότε, αν όλα αυτά είναι σωστά, υπήρχαν προφανώς κάποιες κοινωνικές δυνάμεις που υποστήριξαν αυτό το μοντέλο. Οι «πράσινοι» διεθνώς χαρακτηρίζονται συχνά ως «μεταϋλιστικό» κίνημα... Οι συγκεκριμένοι τώρα «πράσινοι», οι ΟΠ, έχετε κοινωνικές, ταξικές αναφορές ή απλώς κάνετε πολιτική στη βάση κάποιων «αξιών»;
ΓΠ: Οι αξίες είναι πάντα η αφετηρία. Οι κοινωνικές αναφορές ακολουθούν, υπό την έννοια πως αυτές οι αξίες συναντιούνται με κάποια κοινωνικά στρώματα. Ακριβώς επειδή δεν έχουμε σταθεροποιήσει ένα μόνιμο ακροατήριο, κοινωνικά αυτό παραμένει κάπως ρευστό: Στις εθνικές εκλογές σε σχέση με τις ευρωεκλογές, οι ΟΠ είχαμε μεγάλη άνοδο σε περιοχές μεσαίων στρωμάτων, όπως στο δήμο Αθηναίων, αλλά και σε περιοχές υψηλών εισοδημάτων. Ακόμα πιο ενδιαφέρον, είναι πως αυτή η άνοδος αφορούσε νέους ψηφοφόρους και στρώματα με υψηλότερη μόρφωση. Στις περιφερειακές εκλογές, είχαμε μια αντιστροφή: Μεγάλη πτώση σε τέτοιες περιοχές και αντίστοιχη άνοδο στη Δυτική Αθήνα, τον ευρύτερο Πειραιά, τη Δυτική Αττική. Ακόμα πιο εντυπωσιακό στοιχείο ήταν η ύπαρξη αντίστοιχης μεταβολής και στη Θεσσαλονίκη: πτώση στο Πανόραμα, άνοδος στην περιφέρεια της πόλης και μάλιστα στη δυτική Θεσσαλονίκη. Το στοίχημα είναι να ενοποιήσουμε όλα αυτά τα ακροατήρια σε μονιμότερη βάση.
Οι κοινωνικές πάντως αναφορές της οικολογίας είναι ακόμα ρευστές και βέβαια ως κόμμα δε θα λέγαμε ποτέ πως «είμαστε με τους τάδε ενάντια στους δείνα». Αυτό είναι κάτι που θα προκύψει στην πορεία.
ΝΡ: Αυτό ίσως να ισχύει αν μείνουμε σε μια παραδοσιακή «ταξική» ανάλυση, του τύπου εργοδότες/εργαζόμενοι κ.λπ. Φαντάζομαι όμως πως με τα στρώματα π.χ. που κάνουν φοροδιαφυγή, δεν μπορεί να υπάρχει σχέση... Σε μια πρόσφατη συνέντευξή της, η Εύα Ζολί (Eva Joly) είπε «για μένα φορολογία ίσον πολιτισμός»
ΓΠ: Έτσι είναι. Χωρίς φορολογία δεν υπάρχουν συλλογικά αγαθά.
«Στην Αφρική, πετούνε ακόμα τα "μπόινγκ 707", της δεκαετίας του '60. Συμφωνούμε όλοι πως ένα τέτοιο αεροπλάνο δεν πρέπει να πετάει. Η σημερινή οικονομική πολιτική που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, λέει "οδήγησέ το ξεπερασμένο αυτό αεροπλάνο (που είναι η ελληνική οικονομία) πάνω από τη θάλασσα και κατάρριψέ το". Η δική μας εκδοχή είναι να το αναγκάσουμε να προσγειωθεί και να δώσουμε ένα τρένο, ένα ποδήλατο, ένα λεωφορείο σε όσους είναι μέσα, για να συνεχίσουν τη διαδρομή τους»
NΡ: Οπότε να μια κοινωνική αναφορά: είμαστε με αυτούς που πληρώνουν φόρους -εναντίον εκείνων που δεν πληρώνουν!
ΓΠ: Ασφαλώς, αλλά όταν λέμε «ταξικά κριτήρια» εννοούμε μάλλον τα παραδοσιακά, τα οποία έχουν θολώσει, Έβλεπα π.χ. ότι έχουμε πολύ μεγάλη ανταπόκριση στους άνεργους. Όπου άνεργοι πάλι δεν είναι πια οι παραδοσιακοί μακροχρόνια άνεργοι, που εξωθούνται στο περιθώριο της κοινωνίας, αλλά νέοι άνθρωποι που μάχονται ακόμα να βρουν θέση στην αγορά εργασίας.
ΝΡ: Αναγνωρίζουν ας πούμε οι ΟΠ να υπάρχει μια διαφοροποίηση στις παραδοσιακές κοινωνικές κατηγορίες, π.χ. τους δημοσίους υπαλλήλους, που θα μπορούσε μάλιστα να έχει και έμφυλo, ηλικιακό ή μορφωτικό πρόσημο; Ας πούμε ανάμεσα στους μόνιμους και τους συμβασιούχους; Με τους μόνιμους να έχουν εντελώς διαφορετικές εργασιακές συνθήκες, καλύτερες αποδοχές, και με τη δουλειά να μεταφέρεται, προϊόντος του χρόνου σε όσους βρίσκονται στο δημόσιο με πιο επισφαλείς θέσεις εργασίας. Υπάρχει ένας τέτοιος προβληματισμός ή όχι;
ΓΠ: Ως προβληματισμός ασφαλώς υπάρχει, αλλά η διαγενεακή δικαιοσύνη είναι αναζήτηση ισορροπιών και όχι εμφύλιος πόλεμος. Κάποιες πλευρές είναι και ζήτημα ρεαλισμού. Οι «σταζιέρ» έφυγαν από το δημόσιο, μαζικές προσλήψεις είναι αδύνατον να γίνουν στο ορατό μέλλον, κύριος στόχος των συμβασιούχων είναι πια να μη χάσουν τη δουλειά τους. Φυσικά και δε δεχόμαστε πάντως την πρακτική να καλύπτονται τα κενά στο δημόσιο με εργαζομένους δεύτερης κατηγορίας.
ΝΡ: Θα μπορούσε όμως κάποιος να υπερασπιστεί αυτές τις κατηγορίες εργαζομένων με επισφαλείς θέσεις εργασίας στο δημόσιο, ακόμα κι αν προς τούτο έπρεπε να θέσει το ζήτημα, π.χ. της αξιολόγησης των μονίμων. Αν αποδεχόμαστε πως οι συμβασιούχοι θα έχουν εξ ορισμού κακό τέλος, στην πραγματικότητα αυτό που κάνουμε είναι να επιλέγουμε τους μεσήλικες εις βάρος των νέων, τους λιγότερο μορφωμένους ή παραγωγικούς εις βάρος των περισσότερο, τους άνδρες εις βάρος των γυναικών. Γιατί πότε υπερασπίζεσαι τον πιο αδύνατο κοινωνικά; Όταν λες να μείνουν στο δημόσιο οι πιο παραγωγικοί ή οι μόνιμοι;
ΓΠ: Νομίζω πως τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Πρώτα-πρώτα η αξιολόγηση δεν μπορεί να καταλήξει πως το 50% ή το 30% του ανθρώπινου δυναμικού είναι για πέταμα. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο, θα σήμαινε πως το μάνατζμεντ, η διαχείριση του ανθρωπίνου δυναμικού θα είχε πάρα πολύ σοβαρά προβλήματα!
ΝΡ: Προφανώς είχε -και έχει. Δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα!
ΓΠ: 'Αρα δεν μπορείς να μιλάς για μια αξιολόγηση που θα οδηγούσε στη διατήρηση όλων των συμβασιούχων και την αντίστοιχη απόλυση ανάλογου αριθμού μονίμων.
ΝΡ: Δε μιλάω για όλους. Απλά λέω πως ο κυρίαρχος τρόπος προσέγγισης πλήττει ομάδες με συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά, ηλικιακά οπωσδήποτε...
ΓΠ: Με τα μέτρα λιτότητας και την ύφεση ως έχουν σήμερα, τα στρώματα αυτά θα πληγούν βίαια. Πρώτα-πρώτα η «γενιά των 700 ευρώ», σε μεγάλο βαθμό στηριζόταν για την κοινωνική της ένταξη στην οικονομική ενίσχυση από την οικογένεια. Αν οι οικογένειες αυτές (που μπορεί να έχουν κι όλα τα άδικα) πληγούν, χωρίς τα παιδιά τους να έχουν ακόμα σταθεί στα πόδια τους, πλήττονται και οι νεότεροι. Πλήττεται δηλαδή η ενδοοικογενειακή αναδιανομή. Δε θα πληγούν μόνο υπάλληλοι, αλλά και ελεύθεροι επαγγελματίες, ιδίως σε κάποιες οριακές ηλικίες, που δεν τους επιτρέπουν μεν να βγουν ακόμα στη σύνταξη, ούτε όμως, μετά το σεισμό αυτό, να ξαναφτιάξουν την επαγγελματική τους ζωή.
Για να δώσω μια εικόνα: σε χώρες της Αφρικής πετούν ακόμα κάποια «μπόινγκ 707», της δεκαετίας του '60: ρυπογόνα και απαιτητικά σε κατανάλωση καυσίμων, χρειάζονται πάρα πολύ προσωπικό, ουσιαστικά άχρηστα στις σημερινές συνθήκες γι’ αυτό και δεν πετούν πουθενά αλλού. Συμφωνούμε όλοι πως ένα τέτοιο αεροπλάνο δεν πρέπει να πετάει. Η σημερινή οικονομική πολιτική στην Ελλάδα, λέει «οδήγησέ το ξεπερασμένο αυτό αεροπλάνο, την ελληνική οικονομία, πάνω από τη θάλασσα, κατάρριψέ το, και όποιος σωθεί». Δική μας, πράσινη εκδοχή είναι να το αναγκάσουμε να προσγειωθεί και να δώσουμε ένα τρένο, ένα ποδήλατο, ένα λεωφορείο σε όσους είναι μέσα για να συνεχίσουν τη διαδρομή τους
. «Ως "πράσινο" κίνημα δίνουμε έμφαση πρώτα στο τοπικό επίπεδο, όπου διαμορφώνεται η καθημερινή ζωή των ανθρώπων, και στο ευρωπαϊκό, όπου διαμορφώνεται, ή τουλάχιστο μπορεί να διαμορφωθεί, το "κλειδί" για τη λύση. Στο εθνικό επίπεδο, τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα»
ΝΡ: Πρόσφατα έγινε μια κίνηση διαλόγου των ΟΠ με το «συνασπισμό» (ΣΥΝ) και τη «δημοκρατική αριστερά» (ΔΑΡ) πάνω σε μια συγκεκριμένη ατζέντα. Κατ' αρχήν οι ΟΠ ενδιαφέρονται για τη συμμετοχή στη διακυβέρνηση της χώρας, σε κάποιο συμμαχικό σχήμα;
ΓΠ: Κατ αρχήν ναι...
ΝΡ: Φαντάζομαι τότε πως είναι καλύτερο να γνωρίζει ο λαός τι πρεσβεύουν για τη διακυβέρνηση της χώρας οι πολιτικές δυνάμεις που ψηφίζει, πριν κλείσουν οι κάλπες. Γιατί λοιπόν αυτό που έτσι κι αλλιώς ενδέχεται να συμβεί -και οι ΟΠ επιδιώκουν να συμβεί- μετά τις κάλπες, η συζήτηση δηλαδή για μια πολυκομματική κυβέρνηση, να μην αναληφθεί μια πρωτοβουλία να γίνει πριν τις εκλογές, ανάμεσα σε όλες τις δυνάμεις που επιδιώκουν ή δεν αποκλείουν κάτι τέτοιο, ώστε να είναι σαφέστερο και στους ψηφοφόρους τι ψηφίζουν; Σε μια τέτοια περίπτωση, ποιες θα ήταν οι «κόκκινες γραμμές» που θα έθεταν οι ΟΠ προκειμένου να υποστηρίξουν μια κυβερνητική πολιτική;
ΓΠ: Ο προγραμματικός διάλογος ήδη υπάρχει. Η συνάντηση αυτή με το ΣΥΝ ή τη ΔΑΡ, που ουσιαστικά θα καταλήξει σε τρεις θεματικές συναντήσεις, είναι μια μορφή προγραμματικού διαλόγου. Δε μιλάμε δηλαδή για μόνιμο φόρουμ, δε μιλάμε για προνομιακούς συνομιλητές. Αρκετές φορές συναντιόμαστε και με υπουργούς, για συγκεκριμένα θέματα. Πιθανό να έχουμε επαφές, με συγκεκριμένη πάντοτε θεματολογία, και με άλλους πολιτικούς χώρους...
Αλλά δε βρισκόμαστε σε κανονική περίοδο. Ως «πράσινο» κίνημα δίνουμε λοιπόν έμφαση πρώτα στο τοπικό επίπεδο, όπου διαμορφώνεται η καθημερινή ζωή των ανθρώπων, και στο ευρωπαϊκό, όπου διαμορφώνεται, ή τουλάχιστο μπορεί να διαμορφωθεί, το «κλειδί» για τη λύση.
Στο εθνικό επίπεδο τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα, σε σχέση με το 2009 δεν είναι ούτε ενάμισι χρόνος, αλλά είναι σα να έχει περάσει ένας αιώνας!). Είμαστε λοιπόν στη μέση μιας καταναγκαστικής διαδρομής, που δε μοιάζει να έχει «έξοδο κινδύνου»: Ούτε από αυτούς που τη σχεδίασαν και την εφαρμόζουν, ούτε από την αντιπολίτευση.
Προσπαθούμε λοιπόν να σχεδιάσουμε μια «έξοδο κινδύνου» εμείς: καταθέτουμε ψήγματα απαντήσεων, βάζουμε «κόκκινες γραμμές», συνεισφέρουμε ιδεολογικά αλλά και με πρακτικές λύσεις. Όλα αυτά όμως δε φαίνεται να συναρθρώνονται με άλλους πολιτικούς χώρους. Ακόμα είμαστε μόνοι μας. Συζητάμε επιμέρους ζητήματα, κάπου συμφωνούμε, κάπου διαφωνούμε, αλλά αυτή τη στιγμή δε βλέπω να διαμορφώνεται μια άλλη πολιτική πλειοψηφία
. «Το "υπέρ" ή "κατά" στο "μνημόνιο" φαίνεται να διαχωρίζει τους πάντες και να μένουμε σε αυτό! Πρακτικά εγώ δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο κάποιος που θεωρεί πως πρέπει να υποστηρίξει το "μνημόνιο" επειδή πιστεύει πως έτσι θα περιοριστεί η φοροδιαφυγή πρέπει να θεωρείται αντίπαλος δικός μου, που είμαι κατά του "μνημονίου"!»
Αντίθετα, υπάρχει κάτι πολύ ενδιαφέρον: ψυχολογικά, φαίνεται να κυριαρχεί η ψυχολογία του ΚΚΕ της δεκαετίας του '90, το «πέντε κόμματα, δύο πολιτικές». Το «υπέρ» ή «κατά» στο «μνημόνιο» φαίνεται να διαχωρίζει τους πάντες και να μένουμε σε αυτό! Μιλώντας εκ μέρους ενός κόμματος που είναι αντίθετο στο «μνημόνιο», δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο πρέπει να θεωρώ αντίπαλό μου κάποιον που νιώθει υποχρεωμένος να υποστηρίξει το «μνημόνιο» επειδή πιστεύει πως έτσι θα περιοριστεί η φοροδιαφυγή και η διαφθορά. Οι ΟΠ αντιπολιτευόμαστε το «μνημόνιο» επειδή είμαστε αντίθετοι στις συνταγές που έχει εφαρμόσει το «διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ) σε δεκάδες χώρες, συνταγές που έχουν αποτύχει σχεδόν παντού (εκτός από όπου υπήρχε ένα σχέδιο διεξόδου, εκτός ΔΝΤ, όπως η Τουρκία). Επιπλέον, οι συνταγές αυτές έχουν μια πολύ επικίνδυνη φιλοσοφία: ότι κατεδαφίζουμε όσο μπορούμε την υπάρχουσα οικονομία, και την κάνουμε όσο πιο ελκυστική γίνεται στις ξένες επενδύσεις, που ως επί το πλείστον αφορούν την εκμετάλλευση φυσικών πόρων! Όπου οι φυσικοί πόροι, περνούν σε ένα καθεστώς σχεδόν λεηλασίας!
Περιμένουμε δυστυχώς να δούμε στην Ελλάδα κρανίου τόπους από χρυσορυχεία, έως και εξόρυξη ουρανίου στο Παρανέστι. Εξορυκτική βιομηχανία λοιπόν, ο ένας πόλος. Ο άλλος πόλος θα είναι μια νέα μορφή τουρισμού, το «all inclusive». Όπου απαλλοτριώνονται χιλιάδες στρέμματα για να φτιαχτεί μια ιδιωτική τουριστική περιοχή όπου ο επισκέπτης δεν έχει την παραμικρή επαφή με την τοπική οικονομία, εκτός αν ο επιχειρηματίας αποφασίσει πως θα του προσφέρει τοπικά προϊόντα. Πρακτικά μια τέτοια μονάδα μπορεί να καταργήσει τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις σε μια έκταση χιλιάδων στρεμμάτων. Στην καλύτερη περίπτωση οι άνθρωποι της περιοχής θα προσληφθούν ως υπάλληλοι στο ξενοδοχείο, στη χειρότερη θα βάλουν τα χρήματα της απαλλοτρίωσης στην άκρη και θα κοιτάξουν πού θα τα επενδύσουν, πώς θα τα «φάνε». Τελικά δηλαδή καταργούνται περισσότερες θέσεις εργασίας από όσες δημιουργούνται!
Αυτές οι δύο μορφές επενδύσεων φαίνεται πως θα πάρουν πολύ μεγάλη έκταση το επόμενο διάστημα. Κάπου εδώ κολλάει και η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Ίσως είναι εδώ το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς το «υπέρ» ή «κατά» του μνημονίου, μπορεί να θολώνει τις γραμμές, χωρίς να λέει τίποτα. Η αντιμνημονιακή λοιπόν Νέα Δημοκρατία είχε μιλήσει από πέρσι το καλοκαίρι για 50 δις ευρώ που θα «έβγαιναν» από τη δημόσια περιουσία, με το επιχείρημα πως αυτά θα «έσωζαν» και τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων! Τελικά καταλήγουμε να μην έχουμε ούτε τη δημόσια περιουσία, ούτε τα 50 δις -που πιθανότατα δε θα «βγούνε»- ούτε τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων!
Αν υπάρχει εμπορεύσιμη δημόσια περιουσία, ένα συγκρότημα γραφείων, δέκα νεοκλασικά στην Πλάκα, πράγματα που ανήκουν στο Δημόσιο χωρίς να χρησιμοποιούνται για δημόσιους σκοπούς (ένας φίλος μου έλεγε πως στον 'Αγιο Γερμανό Πρεσπών τα μισά σπίτια ανήκουν στο ελληνικό Δημόσιο), αυτά βεβαίως και μπορούμε να συζητήσουμε να πουληθούν! Συλλογικά όμως αγαθά, ελεύθεροι χώροι σε πόλεις με έλλειμμα πρασίνου, προστατευόμενες περιοχές αυτά δεν μπορούν ούτε να πουληθούν ούτε να αλλάξουν χρήση! Αφορούν και τις επόμενες γενιές! Για μας αυτή είναι μια «κόκκινη γραμμή»! Το χειρότερο απ' όλα; Eίδα πως στη λίστα πρώτης προτεραιότητας για αξιοποίηση, είναι οι παλιές εγκαταστάσεις της «φωνής της Αμερικής», 8,000 στρέμματα στην καρδιά του δέλτα του Νέστου!
«Χρειαζόμαστε μια πίστωση χρόνου για να σχεδιάσουμε μια συνολική έξοδο από την κρίση, να διαμορφώσουμε τις συμμαχίες, την ηγεμονία, μαζί με άλλες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις. Απλά δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή οι όροι για να το κάνει αυτό μια δύναμη του 3%, ακόμα κι αν προστεθεί σε αυτή μια άλλη δύναμη, του 2%»
ΝΡ: Νομίζω πως υπάρχει το πρόβλημα πως επικρατούν οι δυνάμεις οι αρνητικές...
ΓΠ: Επικρατούν και από τις δύο πλευρές των κομμάτων εξουσίας! Στην αξιωματική αντιπολίτευση έχουμε ένα στείρο «όχι», που είναι «ναι» επί της ουσίας, και στην κυβέρνηση μια τυφλή κατεδάφιση, χωρίς σχέδιο, που αφορά και το περιβάλλον... Να μιλήσω για το σιδηρόδρομο; Για τις συγκοινωνίες; Για το «φαστ τρακ»; Για τα δέκα στρέμματα;
ΝΡ: Αυτή όμως η κατάσταση δεν εγείρει την ανάγκη να υπάρξει μια αντιπρόταση με ηγεμονικές φιλοδοξίες;
ΓΠ: Βεβαίως. Και βλέπουμε ότι σε μεγάλο βαθμό η ευθύνη αυτή πέφτει σε μας. Νιώθουμε μόνοι, πολύ μόνοι, σε μια κατάσταση ιδιαίτερη, που δεν την έχει αντιμετωπίσει άλλο «πράσινο» κόμμα στη δική του χώρα ώστε να μπορούμε να αντλήσουμε εμπειρία. Γι' αυτό και δίνουμε έμφαση στο τοπικό επίπεδο, όπου μπορούν να σταθούν αντιστάσεις και να στηθούν και εναλλακτικές λύσεις, κυρίως με άξονα τα συλλογικά αγαθά και την κοινωνική οικονομία.
Προσπαθούμε για προγραμματικές απαντήσεις, αλλά αυτό έχει και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Από την άλλη, είμαστε στη μέση μιας διαδικασίας οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής κατάρρευσης με πολύ ισχυρή δυναμική, που δεν ξέρεις καν σε ποιο σημείο θα σταματήσει, ούτε διαθέτεις όλα τα δεδομένα ώστε να συγκροτήσεις μια πλήρη κυβερνητική πρόταση. Επιπλέον δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στην ικανότητα και Γι' αυτό λοιπόν δεν επιδιώκουμε για το άμεσο μέλλον τη συμμετοχή μας σε κυβέρνηση, χωρίς φυσικά να το αποκλείουμε εκ των προτέρων πριν εκφραστεί και η λαϊκή εντολή.
Χρειαζόμαστε πίστωση χρόνου για να σχεδιάσουμε μια συνολική διέξοδο από την κρίση, να διαμορφώσουμε τις συμμαχίες, την ηγεμονία, μαζί με άλλες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις. Απλά δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή οι όροι για να το κάνει αυτό μια δύναμη του 3%, ακόμα κι αν προστεθεί σε αυτή μια άλλη δύναμη, ίδια ή λίγο μικρότερη. Δεν έχει νόημα να το κάνουμε αυτό σε κεντρικό επίπεδο.
Θέλουμε όμως να δουλέψουμε ας πούμε με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, για να προτείνουμε από κοινού πώς να προχωρήσουμε στην πλήρη κατάργηση της δόμησης εκτός σχεδίου πόλεως. Αυτή είναι και η «ουρά» της πρότασής μας για τα δέκα στρέμματα. Μια τέτοια πρόταση θα περιλαμβάνει και άλλες πολιτικές δυνάμεις, όμως τον πρώτο λόγο θα τον έχουν οι ίδιες οι περιβαλλοντικές οργανώσεις. Θα τον έχει πιθανά και το «τεχνικό επιμελητήριο», που έχει δει το αδιέξοδο, και μιλάει για αυτό. Θα μπορούσαμε επίσης να διατυπώσουμε μια αντιπρόταση στο «φαστ τρακ»: να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον νομικής βεβαιότητας για το τι επιτρέπεται, πού επιτρέπεται, ώστε οι επενδυτικές διαδικασίες να είναι γρήγορες, χωρίς να αναιρούν τα πάντα στους κανόνες προστασίας!
Το κυριότερο, που θα μπορούσαμε να προτείνουμε και να συζητήσουμε: μια εκτροπή των εγγυήσεων από το τραπεζικό σύστημα προς την πραγματική οικονομία. Ακριβώς επειδή μπορούν να αντλούν μεγάλα κεφάλαια με πολύ μικρό κόστος οι τράπεζες, θα έπρεπε να χρηματοδοτήσουν -να υποχρεωθούν, να είναι στους όρους των εγγυήσεων- οικονομικές δραστηριότητες σε επίπεδο νοικοκυριού: τις ηλιακές στέγες, τη μόνωση των σπιτιών, μικρούς συνεταιρισμούς αιολικής ενέργειας. Όλα αυτά τα πράγματα που θα έκαναν κάθε νοικοκυριό και λίγο επενδυτή, θα εξασφάλιζαν πρόσθετα εισοδήματα
. «Σε ό,τι αφορά την κοινοτική αλληλεγγύη και την ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση, οι Ευρωπαίοι "πράσινοι" είναι πιο μπροστά από εμάς!»
'Άλλη πηγή πρόσθετων, έμμεσων εισοδημάτων είναι τα συλλογικά αγαθά. Ένα παράδειγμα: στην υγεία, υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη διαφθορά. Μακάρι να μπορέσει ο υπουργός να την πατάξει, έχουμε καταθέσει κι εμείς προτάσεις σε ορισμένους τομείς, όπως το φάρμακο. Το θέμα είναι: αν τα έξοδα που θα εξοικονομηθούν, πάνε μόνο στο χρέος, τότε σημαίνει πως καταδικάζονται οι πολίτες να έχουν την ίδια χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών, να προσφεύγουν στον ιδιωτικό τομέα σε εποχή που δεν μπορούν να το κάνουν πια, για οικονομικούς λόγους, και να ανακυκλώνεται και το κοινωνικό και το οικονομικό πρόβλημα. Αν αποφασίσεις όμως πως από την υγεία δε θα εξοικονομήσω ιδιαίτερες δαπάνες, θα επανεπενδύσω εκεί τα κέρδη από την πάταξη της διαφθοράς στην υγεία, ώστε να τη βελτιώσω, να περιορίσω την ανάγκη για προσφυγή στον ιδιωτικό τομέα και να νοιώσει ο πολίτης πως έχει ένα υπαρκτό μέρισμα από αυτή τη διαδικασία, τότε θα έχει γίνει ένα σημαντικό βήμα. Τότε θα στηρίξει, όχι βέβαια τα μέτρα λιτότητας, τουλάχιστον όμως τα μέτρα εξυγίανσης. Θα είναι σύμμαχος απέναντι στη διαφθορά, τη φοροδιαφυγή, θα έχει μια ελπίδα ότι τα πράγματα μπορεί να πάνε καλύτερα.
ΝΡ: Απ' ότι φαίνεται το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και κάποια στιγμή θα χρειαστεί να γίνει η αναδιάρθρωσή του. Είναι διατεθειμένοι οι ΟΠ, και μέσα από το «ευρωπαϊκό πράσινο κόμμα» να πιέσουν για μια αναδιάρθρωση; Κι αν ναι, θεωρούν πως είναι καλύτερα αυτό να γίνει αμέσως ή αργότερα;
ΓΠ: Ολοκληρωμένη κομματική θέση από τους ΟΠ γι' αυτό δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο η απόφαση του συνεδρίου μας ότι και η αναδιάρθρωση πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά. Κοινή θέση των Ευρωπαίων «πράσινων» είναι, όμως, πως σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να υπάρχουν και αναδιαρθρώσεις. Μάλιστα υπάρχουν και κείμενα εργασίας των «πράσινων» στο ευρωκοινοβούλιο, όπου εξηγούν και με τι ακριβώς τρόπο πρέπει να γίνεται αυτή η αναδιάρθρωση και ποιες παραπάνω εγγυήσεις πρέπει να λάβουν οι πιστωτές για το υπόλοιπο του χρέους που δε θα «κουρευτεί». Αν θυμάμαι καλά, η πρόταση είναι οι εγγυήσεις αυτές να δίδονται διαμέσου του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης.
Το θέμα αυτό όμως πρέπει να εξετάζεται στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης, κατανοώντας ότι η Ευρώπη περνά κι αυτή πολλαπλές κρίσεις, κοινωνική, οικονομική, περιβαλλοντική, σε «κοινή συσκευασία» (και η κρίση της Ελλάδας τέτοια είναι, κοινωνική, οικονομική, περιβαλλοντική) και χρειάζεται μια ριζική στροφή ώστε να τις αντιμετωπίσει ταυτόχρονα. Δεν μπορούμε απλά να περιμένουμε πότε θα βγει από την ύφεση η κάθε εθνική οικονομία... Η Ευρώπη χρειάζεται να ρίξει μεγάλο οικονομικό βάρος και στις 27 χώρες. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι οικονομική διέξοδος και για την Ελλάδα. Αν συμφωνήσουμε ότι χρειάζεται να επενδύσουμε για την ταυτόχρονη διέξοδο από όλες τις όψεις της κρίσης, τότε μπορούμε να δούμε και τα μακροοικονομικά θέματα της αναδιάρθρωσης, του ευρωομολόγου, της «επιμήκυνσης», σαν ένα «πακέτο». Αλλά από τους Ευρωπαίους «πράσινους» ήδη υπάρχει πίεση προς την κατεύθυνση αυτή, χωρίς να χρειάζεται καν να παρέμβουμε εμείς. Στα θέματα ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης, είναι πιο μπροστά από μας!
Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος είναι εκπρόσωπος τύπου των «οικολόγων πράσινων»
'Αλλα άρθρα του Γιάννη Παρασκευόπουλου:
Σχόλια