Μια Πράσινη οπτική για το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ

---

Για το πράσινο κίνημα ο στόχος για βιώσιμα δημόσια οικονομικά έχει ιδιαίτερη σημασία. Συνεχή μεγάλα ελλείμματα και υπερδανεισμός σημαίνουν ότι οι νεότερες γενιές πληρώνουν για την ευημερία των μεγαλύτερων.

Βιώσιμα όμως οικονομικά σημαίνει κυρίως δημόσια έσοδα επαρκή για τις αναγκαίες δαπάνες, όχι τυφλές περικοπές δαπανών. Από την άποψη αυτή το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί εργαλείο βιώσιμης δημοσιονομικής εξυγίανσης, καθώς θυσιάζει πλήρως την κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση.

Πυρήνα του αποτελούν κατά τα 2/3 περικοπές δαπανών με δραστική περαιτέρω συρρίκνωση δημοσίων αγαθών και μόνο κατά 1/3 αύξηση των δημόσιων εσόδων, κυρίως νέες αυξήσεις έμμεσων φόρων. Η κυβέρνηση παραιτείται ουσιαστικά από τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής, υπολογίζοντας λιγότερα από 1 δισ. κάθε χρόνο ως έσοδα από την αντιμετώπισή της. Με αντίστοιχους όμως φορολογικούς συντελεστές, οι περισσότερες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αναλογικά πολύ περισσότερα έσοδα.

Βιώσιμη εναλλακτική λύση…

…θα ήταν λοιπόν η στήριξη της δημοσιονομικής προσπάθειας κατά 2/3 στην αποτελεσματική είσπραξη των φορολογικών εσόδων που ήδη προβλέπονται, και μόλις κατά 1/3 σε περικοπές δαπανών προσεκτικά στοχευμένες, με:

• Μεγαλύτερα χρονικά περιθώρια για τον μηδενισμό του πρωτογενούς ελλείμματος, με δεδομένη και τη σοβαρή ύφεση που αντιμετωπίζει ήδη η ελληνική οικονομία.
• Δικαιότερη ανακατανομή φορολογικών βαρών αλλά και αξιοποίηση της φορολογίας ως εργαλείου για να ενθαρρύνονται ή να αποθαρρύνονται επιλογές ανάλογα με τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο, ιδιαίτερα στη δημιουργία θέσεων εργασίας.
• Απλές διασταυρώσεις με τα «πόθεν έσχες», τις κινήσεις κεφαλαίων προς το εξωτερικό ή τα στοιχεία για τους ημιυπαίθριους, προκειμένου να αποκαλυφθούν γκρίζες περιουσίες που σχηματίστηκαν με διαφθορά και φοροδιαφυγή, και να σπάσει η ασυλία τους.
• Περικοπές δαπανών, στοχευμένες και μικρότερες. Ίση τουλάχιστον προτεραιότητα οφείλει να έχει ο στόχος για παροχή πληρέστερων και καλύτερων υπηρεσιών στους πολίτες, ως αντιστάθμισμα στη μείωση της αγοραστικής μας δύναμης. Ειδικά για την παιδεία και την υγεία, ό,τι εξοικονομείται θα πρέπει να επανεπενδύεται εξ ολοκλήρου στους ίδιους τομείς.
• Περικοπές πολύ ουσιαστικότερες σε τομείς όπως οι στρατιωτικές δαπάνες, όπου προβλέπεται να εξοικονομηθούν συνολικά 1,5 δισ., περίπου δηλαδή όσα υπολογίζονται να εισπραχθούν και από… τακτοποιήσεις αυθαιρέτων. Αν ισχύουν οι εκτιμήσεις για 700.000 αυθαίρετα, η ρύθμιση ανά αυθαίρετο θα αποφέρει στο Δημόσιο Ταμείο μόλις 2.000 ευρώ, ποσό πολύ χαμηλότερο από τα πρόστιμα που προβλέπονται στη νομοθεσία ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ με την κατεδάφιση.

Δημόσια περιουσία: η Ν.Δ. συγκυβερνά ήδη

Ο στόχος των 50 δισ. από δημόσια περιουσία αποτελεί απτή απόδειξη ότι η Νέα Δημοκρατία (που τον είχε προτείνει στο Ζάππειο1) εν μέρει συγκυβερνά ήδη. Ο συγκεκριμένος στόχος βρίσκεται φυσικά στον αέρα, καθώς τίποτα δεν εγγυάται ούτε καν την εμφάνιση υποψήφιων αγοραστών με αξιοπρεπείς προσφορές. Πάντως εδώ δεν είναι όλες οι ιδιωτικοποιήσεις ίδιες:

• Δίκτυα υποδομών που ελέγχονται σήμερα από δημόσιες επιχειρήσεις θα νοθεύσουν τον ανταγωνισμό, αν δεν διαχωριστούν από την υπόλοιπη εταιρεία.
• Τα περιθώρια βιώσιμης ενεργειακής πολιτικής θα περιοριστούν ασφυκτικά, αν δεν τεθούν από την αρχή σαφείς στόχοι και εργαλεία, που θα οριοθετήσουν και τη συζήτηση για το τι μπορεί να ιδιωτικοποιηθεί και με τι όρους.
• Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν φυσικοί πόροι όπως το νερό, όπου διεθνώς οι περισσότερες εμπειρίες ιδιωτικοποιήσεων έχουν αποτύχει με οδυνηρό τίμημα.
• Από τα δημόσια ακίνητα μπορεί να συζητηθεί η εμπορική αξιοποίηση κτιρίων που δεν εξυπηρετούν πια δημόσιες λειτουργίες. Απόλυτη όμως είναι η «κόκκινη γραμμή» για την οικοδόμηση εκτάσεων απαραίτητων για να καλυφθεί το έλλειμμα πρασίνου των ελληνικών πόλεων, όπως το Ελληνικό, αλλά και για βίαιη αλλαγή χρήσεων σε ευαίσθητες περιοχές, όπως η πρώην Φωνή της Αμερικής στο Δέλτα του Νέστου.

Να επενδύσουμε στη διέξοδο από την κρίση

Η αυτονόητη επιταγή να μη θυσιαστούν στον βωμό του χρέους ζωτικά συλλογικά αγαθά υπογραμμίζει την ανάγκη να πληρωθεί το χρέος μόνο μέχρι το σημείο που η χώρα μπορεί να το αντέξει χωρίς να υπονομεύσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά της. Διαφορετικά θα μετακυλήσει στις επόμενες γενιές την κατοχύρωση των δανειστών της.

Κλειδί εδώ, παράλληλα με την ανάγκη για ουσιαστικές αλλαγές στις δομές της Ευρωζώνης, είναι να επενδύσουμε στην ταυτόχρονη διέξοδο από την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση: Δημιουργώντας τις υποδομές για τη συμφιλίωση της οικονομίας με το περιβάλλον, τονώνουμε την οικονομία και περιορίζουμε την ανεργία. Στα ελληνικά δεδομένα, τέτοιοι τομείς προτεραιότητας θα ήταν η βιώσιμη ανασυγκρότηση της υπαίθρου, η απεξάρτηση από το πετρέλαιο και τον λιγνίτη, η αναβάθμιση των συλλογικών αγαθών ως αντιστάθμισμα στη μείωση της αγοραστικής μας δύναμης.

Τέτοιοι προσανατολισμοί βρίσκονται, για την ώρα, στον αντίποδα του Μνημονίου και του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος. Η δημοσιονομική όμως εξυγίανση μπορεί πια να γίνει αποδεκτή από την κοινωνία μόνο αν συνοδεύεται τουλάχιστον από στοιχειώδη προοπτική ευημερίας, με τη θεμελίωση ενός Νέου Κοινωνικού Συμβολαίου, που θα στηρίζει την ευημερία κυρίως στα συλλογικά αγαθά, την αλληλεγγύη και την ποιότητα ζωής για όλους.

*(O Γιάννης Παρασκευόπουλος είναι Εκπρόσωπος Τύπου των Οικολόγων Πράσινων)