Τι συμβαίνει στην μακρινή Παραγουάη; του Μ.Μιχελή

Μετά την εγχώρια διαμάχη για το ευρώ  θα επανέλθω στο παγκόσμιο οικολογικό κίνημα, αλλά και στον αγώνα των ασυμβίβαστων καμπεζίνος , που διεκδικούν ένα κομμάτι ελευθερίας κι ένα μερίδιο ελπίδας.

Τούτες λοιπόν τις μέρες, στην μακρινή Παραγουάη, διαδραματίστηκε μια τραγωδία.

Ακτήμονες, κατέλαβαν ένα μέρος μιας φάρμας, που ανήκε σε μεγαλοκτηματία. Το κίνημα των "camperos" («οι σκηνίτες»), όπως έχει ονομαστεί (από τις σκηνές που κουβαλούν για να μένουν), έχει απλωθεί στην Παραγουάη κι έχει πάρει την μορφή μαζικού κινήματος. Μάλιστα διεκδικούν πλέον και ως κόμμα «Liga Nacional de Camperos” (LNC), την αξιοπρεπή κοινοβουλευτική τους παρουσία.

Οι εν λόγω περιπλανώμενοι εργάτες γης, που μεταναστεύουν από τόπο σε τόπο, για να δουλέψουν σε εποχικές εργασίες ή να καλλιεργήσουν σε μονιμότερη βάση προϊόντα, που ενισχύουν το ανταλλακτικό τους εμπόριο (fair trade), είναι τα «δακτυλοδεικτούμενα μιάσματα» από τους γαιοκτήμονες.  Οι ισχυροί παράγοντες της γεωργικής ιδιοκτησίας  της Παραγουάης, συνήθως έλκουν την καταγωγή τους από την Βραζιλία, αλλά και την Γερμανία, μια και η Παραγουάη είναι ένας τόπος , που προτιμήθηκε από τους  Τεύτονες, για να μεταναστεύσουν εκεί μαζικά (από τον 19^ο αιώνα).  Μάλιστα μετά την φυγή πολλών ναζιστών από τη Γερμανία, η παραγουάνικη φασιστική κοινότητα, έφτασε στο σημείο, να επιβάλλει πρόεδρο του κράτους, τον γερμανικής καταγωγής  Αλφρέντο Στρέσνερ, που κυβέρνησε δικτατορικά από το 1954 έως 1989.

Οι «camperos» λοιπόν, με την αντικομφορμιστική τους συμπεριφορά (κάτι ανάλογο σαν τους δικούς μας «Ρομά»), θεωρούνται από την άρχουσα τάξη ως «malandros» (δηλαδή εγκληματίες), που αρέσκονται σε κοινωνικές ταραχές, γιατί  δεν σέβονται τους νόμους. Όπου βρεθούν κι όπου σταθούν, χαρακτηρίζονται αντικοινωνικά στοιχεία, που πρέπει να εκδιωχθούν πάση θυσία, γιατί δεν έχουν σεβασμό στην ιδιωτική ιδιοκτησία κι ούτε αποδέχονται να πληρώνουν φόρους (που τους θεωρούν σύμφωνα με την άποψή τους, ως ένα μέσο πίεσης, για να τους εκτοπίζουν από μια περιοχή). Σημειωτέον, ότι όπου εγκαθίστανται για εργασία οι εν λόγω σκηνίτες (εργάτες γης), τους επιβάλλονται πρόστιμα ως καταπατητές και τους χρεώνουν ένα υψηλό αντίτιμο (για την προσωρινή παραμονή τους), που ισούται με την τιμή ενός οργανωμένου κάμπινγκ. Δηλαδή οι «camperos», καλούνται να πληρώσουν ημερησίως 10 δολάρια ανά άτομο, που ουσιαστικά είναι ένα τεράστιο ποσό γι αυτούς. (Κάθε φαμίλια πληρώνει ως μ.ο περίπου 60 δολ. την ημέρα). Όταν λοιπόν βγάζουν περίπου 30 δολάρια την ημέρα, με την εργασία 3-4 ατόμων, είναι αδύνατον να πληρωθούν τα ποσά της διαμονής, μιας οικογένειας (συνήθως 5-6 ατόμων).

Οι εργασίες που κάνουν, είναι κυρίως στη συγκομιδή της σόγιας και στην εκμετάλλευση φυτειών, της " Έρμπα Ματέ", που είναι διαδεδομένη στην Παραγουάη.  (Στη εν λόγω χώρα, στις απέραντες εκτάσεις της, καλλιεργείται η σόγια, σε ποσοστό 60% της γεωργικής της παραγωγής).

Η κατεστημένη «νομιμότητα» στις μεγάλες εκτάσεις των γαιοκτημόνων, έρχεται από το παρελθόν, όταν αυθαίρετα αυτά τα κτήματα, παραχωρήθηκαν αφειδώς στους Ευρωπαίους αποικιστές  και στους στρατιωτικούς, τον καιρό που κυβερνούσε ο δικτάτωρ Στρέσνερ. Οι αυτόχθονες λοιπόν αμφισβητούν το συγκεκριμένο ιδιοκτησιακό καθεστώς και ζητούν να γίνει αναθεώρηση και αναδιανομή  των εδαφών, με βάση τα σημερινά δεδομένα στην Παραγουάη. Ας σημειωθεί, ότι αναλογικά με την έκταση της Παραγουάης (τρεισήμισι φορές μεγαλύτερη της Ελλάδας) και τον πληθυσμό της (ο μισός της Ελλάδας), έχει στη λατινική Αμερική, τον μεγαλύτερο αριθμό γαιοκτημόνων (το 5% του πληθυσμού, κατέχει το 40% της χώρας). Αυτοί λοιπόν η κάστα των μεγαλοϊδιοκτητών, μαζί με τους υπόλοιπους κατόχους γης, συγκεντρώνουν ένα 70%, των έφορων εδαφών της χώρας. Όμως οι ακτήμονες είναι πάρα πολύ (το 45% του πληθυσμού).

Η αγροτική μεταρρύθμιση που εξαγγέλθηκε από τον προοδευτικό πρόεδρο Φερνάντο Λούγκο (πρώην καθολικό ιερωμένο), με την εκλογή του (από ένα συνασπισμό αριστερών και λαϊκών κινημάτων) το 2008, δεν έχει προχωρήσει, γιατί σεβόμενος τις δικαστικές αποφάσεις (που ουσιαστικά δικαιώνουν τους γαιοκτήμονες), δείχνει ατολμία, να προχωρήσει η κυβέρνηση του σε ριζοσπαστικότερες λύσεις.

Ως μεσοβέζικη «εξυπηρέτηση», η κυβέρνηση για να βοηθήσει το  οξύ πρόβλημα διαμονής των «camperos», αποφάσισε να τους μετακινήσει σε δημόσιες εκτάσεις (συνημμένη φωτογραφία), που όμως σύμφωνα με τους νόμους (του πρώην δικτατορικού καθεστώτος), έχουν κριθεί προστατευόμενα «δημόσια πάρκα», μνημεία της φυσικής ιστορίας  της Παραγουάης. Δηλαδή έχει βρεθεί ένας έμμεσος «οικολογικός» τρόπος, για να κατοχυρωθούν οι μεγαλογαιοκτήμονες, ούτως ώστε, να μην έχουν «ενοχλητικούς» φτωχούς γείτονες! Έτσι ουσιαστικά μένουν έκθετοι οι περιπλανώμενοι σκηνίτες κι αναγκάζονται να τρέχουν στα δικαστήρια, από τις μηνύσεις που τους κάνουν, όχι άμεσα οι γαιοκτήμονες, αλλά εμμέσως μέσω αυτών, η  WWF!

Στη συγκεκριμένη περίπτωση της τραγωδίας (της περασμένης Παρασκευής), οι ακτήμονες, κυνηγημένοι απ’ εδώ κι απ’ εκεί, πριν λίγους μήνες είχαν καταλάβει, ένα κομμάτι 2000 στρεμμάτων μιας φάρμας, ενός μεγαλοϊδιοκτήτη, στο Canindeyu (στα βορειοανατολικά της χώρας, στα σύνορα με την Βραζιλία).

Σε μια λοιπόν αναγκαστική έξωση (συνημμένη φωτογραφία) των «camperos» (μετά από δικαστικό ένταλμα στις 100 οικογένειες),  οι ακτήμονες αντιστάθηκαν κι έτσι μετά από πολύωρες μάχες, σκοτώθηκαν 19 άτομα. Με τη συμπαράσταση μπράβων των γαιοκτημόνων, η επίθεση των αστυνομικών  ξεσήκωσε κι άλλους ακτήμονες της συγκεκριμένης περιοχής, με συνέπεια η δραματική κατάσταση, να έχει πάρει πλέον την μορφή λαϊκής εξέγερσης (σκοτώθηκαν στη συνέχεια 8 αστυνομικοί). Επειδή οι αγρότες είναι αρματωμένοι με βαρύ οπλισμό (τουφέκια Μ-1), στην περιοχή έχουν σταλεί στρατεύματα, ενώ παράλληλα έχει κηρυχθεί η επίμαχη ζώνη απαγορευμένη.

Μιχάλης Μιχελής