Η επιτακτική ανάγκη για ένα βιώσιμο και ολοκληρωμένο σύστημα ψυχικής υγείας στην Ελλάδα

« Η επιτακτική ανάγκη για ένα βιώσιμο και ολοκληρωμένο σύστημα ψυχικής υγείας στην Ελλάδα: Δημιουργώντας, υλοποιώντας, εποπτεύοντας και αξιολογώντας. Είναι η τελευταία μας ευκαιρία; » 

Μαρία Σούμπαση

Εκπρόσωπος της Θεματικής Ομάδας Υγείας Οικολόγων Πράσινων , μέλος ΠΚ Λευκάδας

Η ανάγκη για την ύπαρξη ενός βιώσιμου και ολοκληρωμένου Συστήματος Ψυχικής Υγείας για τους Οικολόγους, αποτελεί πολιτικό ζήτημα. Σήμερα που οι οριζόντιες περικοπές, το κύμα των διαθεσιμοτήτων πλήττει τους εργαζόμενους, η εκμετάλλευση ανθρώπων και ζώων, η γενικότερη βιομηχανική και ραδιενεργή ρύπανση, η εκμετάλλευση του Πλανήτη, θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική υγείας όλων. Στην Ελλάδα η εμφάνιση άγχους -κατάθλιψης και αυτοκτονιών, έχουν φθάσει σε υψηλά επίπεδα. Την ίδια ώρα οι ανάγκες για υπηρεσίες ψυχικής υγείας πληθαίνουν, ενώ η ακολουθούμενη πολιτική έχει θέσει την ψυχική υγεία σε χαμηλή προτεραιότητα.

Η επανεμφάνιση  μεθόδων καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας έχει οδηγήσει σαν πολιτικό κόμμα αλλά και διαμέσου των Ευρωβουλευτών μας σε αλληλογραφία με το Υπουργείο Υγείας αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Καταγγείλαμε τις μηχανικές καθηλώσεις που μάλιστα έχουν οδηγήσει σε θανάτους ασθενών και έχουμε ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Υπουργείο Υγείας την αποφυγή μεταφοράς ευρωπαϊκών πόρων, που αφορούν τις δομές ψυχικής υγείας και οι οποίοι έχουν οδηγηθεί προς κάλυψη άλλων δράσεων.

Έχουμε εναντιωθεί σε περιπτώσεις αναγκαστικού εγκλεισμού και ζητάμε την άμεση εφαρμογή αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε εφαρμογή τελεσίδικων αποφάσεων για την άμεση κατάργηση των μηχανικών καθηλώσεων και απομόνωση των ασθενών.

Ζητήσαμε από την Ειδική Επιτροπή Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με ψυχικές διαταραχές του Υπουργείου Υγείας να επισκεφθεί και να ελέγξει το Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού  προς διαπίστωση  μαζικών παραβιάσεων των ατόμων με ψυχιατρικές εμπειρίες. Καταθέσαμε προς το Ευρωκοινοβούλιο σταχυολογημένες παραβιάσεις όπως έχουν διαπιστωθεί από Ελληνικούς και Ευρωπαϊκούς Φορείς.

Ζητάμε συνεχώς να μη μείνει μετέωρο το βήμα για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση. Στην Ελλάδα των Μνημονίων υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να ολισθήσουμε σε Μεσαιωνικές πρακτικές και είναι ΤΩΡΑ που ζητάμε να γίνει αντιληπτή η παθολογία που οδηγείται το Σύστημα Υγείας. 

Ζητάμε την άμεση ενίσχυση των Δομών Αποασυλοποίησης και την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου Δικτύου Υπηρεσιών προσανατολισμένων στην Κοινότητα.

Την προσαρμογή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των επαγγελματιών ψυχικής υγείας με προσανατολισμό στην Κοινοτική Ψυχιατρική.

Την υποστήριξη των εργαζομένων στις Δομές που γίνονται θύματα της κρατικής αδιαφορίας, με την πολύμηνη καθυστέρηση των δεδουλευμένων τους και της ανασφάλειας που βιώνουν για την θέση εργασίας τους.

Ζητάμε την αρωγή του κράτους στις Οργανώσεις Ψυχικά Ασθενών.

Η απαξίωση της Ψυχικής Υγείας μέσα από την συρρίκνωση των δομών του Κοινωνικού Κράτους οδηγεί δια μέσου του κενού που δημιουργείται στην εμπορευματοποίηση των Δομών. Η Ψυχική Υγεία είναι θεμελιώδες δικαίωμα και η κοινωνία δια μέσου των παρεμβάσεών της, στην Προστασία, Πρόληψη και Αποασυλοποίηση, αντικατροπτίζει το πραγματικό της πρόσωπο.

Το όνειρο της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης παραμένει κενό γράμμα παρά τις διακυρήξεις του  Υπουργείου ότι αυτή τη στιγμή συντελείται κοινά αποδεκτή παρέμβαση που αφορά το κλείσιμο των Ψυχιατρείων, διότι η χώρα έχει δεσμευτεί προς αυτή την κατεύθυνση πολύ πριν τα Μνημόνια και την Οικονομική Κρίση. Αυτό αποτελεί διαστρέβλωση της αλήθειας! Το όραμα για το κλείσιμο των Ψυχιατρείων και η μετάβαση των ασθενών σε κοινοτικές δομές δεν έχει σχέση με αυτό που συμβαίνει σήμερα και επιχειρείται από πλευράς Υπουργείου. Η υποχρηματοδότηση των υπαρκτών κοινοτικών δομών και η έλλειψη εξασφάλισης των αναγκαίων πόρων για την λειτουργία τους, είναι η πραγματικότητα.

Οι απλήρωτοι εργαζόμενοι και οι άνθρωποι που εργάστηκαν χρόνια για την αποασυλοποίηση βλέπουν το έργο τους να ματαιώνεται και να υποτάσσεται σε όρους fast track κλεισίματος χωρίς καμία επιστημονική και ποιοτική βάση όσον αφορά το μέλλον της θεραπευτικής προσέγγισης των ασθενών.

Δυστυχώς πολλά ευτράπελα ακούστηκαν, όπως η μεταφορά των ασθενών στο ψυχιατρείο της Λέρου και η παρακράτηση των συντάξεων των χρονίων ψυχικά πασχόντων και αναπήρων αλλά και των φιλοξενούμενων σε οικοτροφεία,  ξενώνες και διαμερίσματα.

Όταν επικρατεί η λογική του κόστους πάνω στον ανθρώπινο πόνο,  σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με τον ήδη υπάρχοντα σχεδιασμό του Υπουργείου, ειδικά όταν τα ποσά συνεισφέρουν στον προυπολογισμό με αντικατάσταση του ποσού του Δημοσίου.

Ζητάμε σταθερή ανοδική χρηματοδότηση του Τομέα Ψυχικής Υγείας, των Κέντρων Ψυχικής Υγείας και των Μονάδων Ψυχικής Υγείας για την κάλυψη των αναγκών του τοπικού πληθυσμού και την παραμονή των χρονίως πασχόντων στον τόπο κατοικίας τους και την ολοκλήρωση της αποασυλοποίησης με την ανάπτυξη των υπαρχόντων Μονάδων και των προγραμμάτων Ψυχικής  Αγωγής σε πληθυσμούς στόχους και την ενσωμάτωση των ειδικών ομάδων πληθυσμού.

Η Ολιστική Οικοσυστημική Θεώρηση στην αντιμετώπιση της Ψυχικής Υγείας προυποθέτει την διασφάλιση της Ψυχικής  Υγείας στον ευρύτερο κοινωνικό τομέα με επιλογές που στηρίζονται στην κοινωνική συνοχή και την ανάπτυξη ενός Δικτύου Εναλλακτικού προς τον Εγκλεισμό, σύμφωνα με τις σύγχρονες θεραπευτικές πρακτικές.

Η αλλαγή του Ψυχιατρικού Μοντέλου στην κρίση που μαστίζει την κοινωνίας μας οφείλει να γίνει με αλληλεγγύη και με υποστήριξη της αυτοδιάθεσης του ψυχικά πάσχοντος. Ολοκληρωμένη Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση σημαίνει ότι ο ψυχικά πάσχοντας μέσα από μια χειραφετημένη διαδικασία, συνεργατικότητα και συναλληλία,  θα οδηγείται στην ανθρώπινη κοινότητα. Σχέσεις αλληλεγγύης, συμπάθειας και αλληλοϋποστήριξης είναι η απάντηση στο αντίξοο περιβάλλον που βιώνουμε όλοι μας , ασθενείς,  εργαζόμενοι, ως πολίτες αυτού του κράτους. 

Η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση οφείλει να αποτρέψει την εμπορευματοποίηση, την απορρύθμιση και την υποβάθμιση του Συστήματος Ψυχικής  Υγείας... Δεν μπορεί να γίνει νοητή, χωρίς την αντιμετώπιση του φάσματος των αναγκών νοσηλείας από την Ψυχιατρική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου και χωρίς τα πλαίσια ενός Δικτύου διασυνδεδεμένων υπηρεσιών μιας ορισμένης γεωγραφικής περιοχής, όχι συμπληρωματικό στο άσυλο αλλά ριζικά εναλλακτικό προς τον εγκλεισμό και στην νοσοκομειοκεντρική φροντίδα.

Η αμφισβήτηση του κυρίαρχου φαρμακολογικού μοντέλου και η επαναξιολόγηση εναλλακτικών προσεγγίσεων θεραπείας, όπως η επαναξιολόγηση του ρόλου του ιατρο κλινικού προσωπικού και η  διεύρυνση των κοινωνικών δικαιωμάτων της αμειβόμενης εργασίας, της εκπαίδευσης, της κατοικίας, της έκφρασης και της διεκδίκησης, είναι το χτύπημα στην παθητικότητα και στην περιθωριοποίηση και σηματοδοτούν Ολιστική πορεία προς την Αποκατάσταση.

Τέλος θέλω να επισημάνω το ζήτημα του Ρατσισμού που έχει πολλά πρόσωπα και κατ΄επέκτασην ο Φασισμός,  αφορούν ανθρώπους που δεν μπορούν να αποδεκτούν τίποτε διαφορετικό, από αυτό που είναι οι ίδιοι.

Σήμερα δυστυχώς οι συνθήκες έχουν ευνοήσει την απαξίωση στο ασθενές και στο διαφορετικό, ένα διεστραμμένο Σύστημα δημιουργεί διεστραμμένες συνειδήσεις και βίαιες παθογένειες που οπλίζουν το χέρι κάποιου που γίνεται τόσο ισχυρός και Υπεράνθρωπος ώστε να αφαιρέσει τη ζωή κάποιου διαφορετικού από αυτόν. Κάποιου που ήταν μόνο 35 ετών, καλλιτέχνης και  υπηρετούσε την ελευθερία της έκφρασης. Μιλώ για τον Παύλο Φύσσα. Ας αναπαυτεί εν ειρήνη και ας γίνει η αφύπνιση της κοινωνίας από τον λήθαργο. 

Αξίζει να επισημάνουμε βέβαια ότι τον Ρατσισμό και τις βίαιες φασιστικές πρακτικές οι άνθρωποι με ψυχικές εμπειρίες και ψυχικά νοσήματα τις έχουν βιώσει από πολύ παλιά και με ποικίλους τρόπους,  που απαξιώνουν την ανθρώπινη υπόσταση. Και είναι καθήκον μας να αντιπαλέψουμε προς αυτές τις πρακτικές που συνηγορούν στο Ρατσισμό και στο Φασισμό.

 Εισήγηση  στο Στρογγυλό Τραπέζι για την Ψυχική Υγεία που συνδιοργάνωσαν :

H Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το «FORUM για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση» 
http://www.chrysogelos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=1893:programma&Itemid=72&lang=el